Bağırsak sağlığı üzerine yapılan tüm araştırmalar probiyotik ve prebiyotiklerin önemini ortaya koymaktadır. İkisi arasındaki fark ise en fazla merak edilen konular arasında geliyor. Probiyotik en bilinen tanımıyla; yeteri kadar bulunması durumunda vücudu destekleyen canlı mikroorganizmalardır. Prebiyotikler ise bağırsak florasında bulunan iyi huylu bakterileri besleyen ve onların çoğalmasını destekleyen besin bileşikleridir.
Probiyotik Nedir? Probiyotiklerin Görevi Nedir?
Vücuttaki bakteri sayısı hücre sayısından fazla olduğu çoğu insan tarafından bilinmiyor. Bağırsaklarımızda yaşayan yararlı bakterilerin ise insan sağlığı için faydaları ise bilim insanları tarafından açıkça ortaya koyulmuştur. Hatta bağırsak sağlığının insanda sadece fiziksel değil, zihinsel sağlık için de büyük etkileri bulunuyor. Bu noktada da iyi huylu bakteriler olan probiyotikler devreye giriyor. “Probiyotik nedir?” sorusunun en bilinen tanımı ise şudur; yeteri kadar bulunduğunda vücudu destekleyen canlı mikroorganizmalara verilen isimdir.
Probiyotiklerin Faydaları Nelerdir?
Bağırsaklarda bulunan bakteri topluluğunun dengesi veya dengesizliği insan salığında büyük etkiye sahip. Probiyotikler ise tam burada devreye giriyor ve bakteri florasının dengesini sağlayarak sindirim sistemini düzenlemeye yardımcı oluyor. Bu sayede de güçlü bir bağışıklık sisteminin ortaya çıkmasını destekliyor. İşte probiyotiklerin faydaları:
Bağırsak Sağlığını İyileştirir: Probiyotikler, bağırsak florasındaki dengenin korunmasına yardımcı olur. Bu, sindirim sisteminin düzgün çalışmasına ve bağırsak rahatsızlıklarının riskinin azaltılmasına katkı sağlayabilir.
İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS) ve Diğer Sindirim Sorunlarının Semptomlarını Hafifletir: Probiyotik takviyeler, IBS, kabızlık ve ishal gibi sindirim sorunlarının semptomlarını hafifletebilir.
Bağışıklık Sistemini Güçlendirir: Bağırsak florasındaki dengenin iyileştirilmesi, bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olabilir. Probiyotikler, vücudu zararlı bakterilere karşı korumaya yardımcı olabilir.
İltihapları Azaltır: Bazı probiyotikler, inflamatuar bağırsak hastalıkları (örneğin, Crohn hastalığı ve ülseratif kolit) gibi iltihaplı durumların semptomlarını hafifletebilir.
Laktoz İntoleransını Yönetir: Laktoz intoleransı olan kişiler için bazı probiyotikler, laktozun daha iyi sindirilmesine yardımcı olabilir.
Kilo Kontrolüne Yardımcı Olabilir: Bazı araştırmalar, probiyotiklerin kilo kontrolünde olumlu bir etkisi olabileceğini göstermektedir. Bunun nedeni, probiyotiklerin yağ emilimini düzenlemesi ve tokluk hissini artırabilmesidir.
Deri Sağlığını İyileştirir: Probiyotikler, cilt sorunlarına karşı koruyucu bir etki gösterebilir ve egzama gibi deri rahatsızlıklarının semptomlarını hafifletebilir.
Kadın Sağlığını Destekler: Vajinal sağlık için bazı probiyotikler önerilmektedir, çünkü vajinanın sağlıklı bir florasını korumaya yardımcı olabilirler.
Mental Sağlığı İyileştirir: Bağırsak ve beyin arasındaki bağlantıyı gösteren bazı araştırmalar, probiyotiklerin zihinsel sağlığı olumlu yönde etkileyebileceğini öne sürmektedir. Depresyon ve anksiyete semptomlarının azaltılmasına yardımcı olabilirler.
Probiyotiklerin faydaları kişiden kişiye değişebilir ve probiyotik türüne, dozajına ve kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak etkisi farklılık gösterebilir. Bu nedenle, probiyotik takviyelerini kullanmaya başlamadan önce bir sağlık profesyoneli veya beslenme uzmanıyla görüşmek önemlidir. Ayrıca, probiyotikleri doğal gıdalardan (yoğurt, kefir, turşu, vb.) almak da faydalı olabilir.
Prebiyotik Nedir? Prebiyotiklerin Faydaları Nelerdir?
Prebiyotikler, bağırsak florasında bulunan faydalı bakterileri besleyen ve bu bakterilerin çoğalmasına katkıda bulunan sindirilemeyen besin bileşikleridir. Bu bileşikler, pasif durumda bulunan bakterilerin aktif hale gelmelerine yardımcı olur ve onların gelişimini teşvik eder. Genellikle bitkilerde bulunurlar, ancak insanlar prebiyotik içeren bir gıda tükettiğinde bu bileşikler hemen sindirilmez ve bağırsaklara sağlam bir şekilde ulaşır. Ardından bağırsaklarda bir enerji kaynağı olarak kullanılır ve daha fazla yararlı bakterinin oluşmasını destekler. İşte prebiyotiklerin insan sağlığı için faydaları:
Bağırsak Sağlığını Destekler: Prebiyotikler, bağırsak florasındaki faydalı bakterilerin (probiyotikler) çoğalmasını teşvik eder. Bu, sindirim sistemi sağlığını iyileştirebilir ve bağırsak rahatsızlıklarının riskini azaltabilir.
Bağırsak İltihaplarını Azaltabilir: Prebiyotikler, bağırsak iltihabını azaltmaya yardımcı olabilir ve irritabl bağırsak sendromu (IBS) gibi inflamatuar bağırsak hastalıklarının semptomlarını hafifletebilir.
Bağışıklık Sistemini Güçlendirebilir: Bağırsak sağlığı, genel bağışıklık sistemi için kritik öneme sahiptir. Prebiyotikler, bağırsak florasındaki dengesizlikleri düzelterek bağışıklık sistemini destekleyebilir.
Kilo Kontrolüne Yardımcı Olabilir: Bazı çalışmalar, prebiyotiklerin kilo kaybına yardımcı olabileceğini göstermektedir. Bunun nedeni, prebiyotiklerin tokluk hissini artırabilmesi ve yağ emilimini azaltabilmesidir.
Minerallerin Emilimini Artırır: Prebiyotikler, kalsiyum, magnezyum ve demir gibi minerallerin bağırsaklardan daha etkili bir şekilde emilmesine yardımcı olabilir.
Metabolizmayı Düzenler: Prebiyotikler, kan şekeri seviyelerini düzenleyebilir ve insülin hassasiyetini artırabilir.
Kardiyovasküler Sağlığı İyileştirir: Prebiyotikler, kardiyovasküler sağlığı olumlu yönde etkileyebilir. Kan basıncını düşürebilir ve kolesterol seviyelerini kontrol altında tutabilir.
Bifidobakteri Düzeyini Artırır: Prebiyotikler, özellikle Bifidobacterium türü bakterilerin çoğalmasını teşvik eder. Bu bakteriler, bağırsak sağlığı için önemlidir.
Prebiyotiklerin sağlık faydaları, bireyden bireye değişir ve kişinin diyet alışkanlıklarına, yaşına ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Prebiyotikleri, doğal olarak meyve, sebze ve tahıllarda bulabileceğiniz gibi prebiyotik takviyeleri olarak da temin edebilirsiniz. Ancak, yeni bir prebiyotik takviyesine başlamadan önce bir sağlık profesyoneli veya beslenme uzmanıyla konuşmanız faydalı olacaktır.
Probiyotik ve Prebiyotik Arasındaki Fark Nedir?
Probiyotikler ve prebiyotikler, bağırsak sağlığını olumlu yönde etkileyen iki farklı besin bileşenidir, ancak işlevleri ve kaynakları bakımından farklılık gösterirler. İşte probiyotikler ve prebiyotikler arasındaki temel farklar:
Probiyotikler: Probiyotikler, canlı mikroorganizmaların (genellikle bakterilerin veya mayaların) belirli miktarlarda alındığında insan sağlığına faydalı etkileri olduğu düşünülen besinlerdir. Genellikle "dost" veya "yararlı" bakteriler olarak bilinirler.
Kaynaklar: Probiyotikler, fermente gıdalarda doğal olarak bulunur ve probiyotik takviyeleri yoluyla alınabilir. Örnek probiyotik kaynaklar arasında yoğurt, kefir, turşu ve probiyotik içecekler yer alır.
İşlev: Probiyotikler, bağırsak florasındaki dengenin korunmasına ve geliştirilmesine yardımcı olur. Sindirim sistemi sağlığını iyileştirir, bağışıklık sistemi güçlendirir ve sindirim sorunlarını hafifletebilir.
Prebiyotikler: Prebiyotikler, bağırsak florasındaki faydalı bakterileri besleyen, onların çoğalmasına katkıda bulunan ve sindirilemeyen besin bileşikleridir. Prebiyotikler, probiyotiklerin gelişimini teşvik eden bir tür "yakıt" görevi görürler.
Kaynaklar: Prebiyotikler, genellikle bitkilerde bulunur ve lifli gıdalarda doğal olarak mevcuttur. Örneğin, soğan, sarımsak, pırasa, muz, kepekli tahıllar ve yulaf prebiyotikler içerir.
İşlev: Prebiyotikler, bağırsaklarda faydalı bakterilerin çoğalmasını teşvik eder, sindirim sistemini düzenler, bağırsak sağlığını artırır, bağışıklık sistemini güçlendirir ve bazı durumlarda inflamasyonu azaltabilir.
Probiyotikler canlı mikroorganizmalar iken, prebiyotikler sindirilemeyen besin bileşikleridir. Probiyotikler bağırsak florasındaki mikroorganizmaları dengeler ve artırırken, prebiyotikler bu mikroorganizmaların gelişimini teşvik eder. Her ikisi de bağırsak sağlığını desteklemekte önemli rol oynar, bu nedenle dengeli bir diyet probiyotik ve prebiyotikleri içerecek şekilde tasarlanmalıdır.
"İnferrin (Laktoferrin) Nedir? İnferrinin Faydaları Nelerdir?" yazımızı okumak için tıklayın